باورم نمی‌شه که شاخ غول رو شدم و گنجعلیخان رو تموم کردم.
بریم توی شهر.
گنبد جبلیه (موزه سنگ)
این بنا که در سال 1316 ثبت ملی شده در شرق کرمان واقع شده و اطرافش پارک و درخت و چمن و جنگل‌کاری کردند. متاسفانه کسی از گذشته این بنا اطلاعی نداره. در طرف دیگه خیابون یک قبرستان قدیمی هست و گفته می‌شه مقبره‌ای مرتبط به اون قبرستان بوده. بعضیها میگن مقبره دانیال نبی - پیر مراد - بوده و بعضی دیگه به فردی به نام "سید محمد تباشیری" نسبتش می‌دن. متاسفانه الان سنگ قبری وجود نداره و شاید اگر اینجا مقبره بوده سنگ مزار رو خراب کردند.
کرمانیها معتقدند گوری در آن بوده که بر اثر سیل سال 1333 از بین رفته. یک فرضیه زمان ساختش رو به مهرپرستان و زرتشتیان نسبت می‌ده و عده‌ای دیگر به دوره ساسانی و معتقدند که اینجا آتشکده بوده که بعد از حمله اعراب به ایران به هر طریقی و با هر نام و عنوانی حفظ شده – به نظر من هم به آتشکده بیشتر شباهت داره. در سیرجان و بر بالای تپه‌ای در کنار جاده سیرجان-بافت، بنایی قرار دارد بنام آتشکده گشتاسب (آرامگاه شاه فیروز) که به نظر من ساختمانش بسیار شبیه به بقعه جبلیه است. در اصل و اصالت اون ساختمون هم شک و شبهه بسیار هست اما مدارک و شواهدی دال بر آتشکده بودنش بیشتره. به روایاتی مقبره شاه فیروزه و نهایتا به نظر من این دوتا ساختمون خیلی به هم شباهت دارند. هردو یا بنا هستند و یا آتشکده!! داخل پرانتز بگم که بعد از حمله اعراب به ایران بناهای زیادی به بهانه بت‌پرستی خراب شد. بعلاوه آتشکده‌های زیادی هم تخریب شد اما معمولا روی همون مکان مسجد ساخته می‌شد چون معتقد بودند پاکه و گناهی در اونجا انجام نشده. کلا اگه به شکل ساختمون دقت کنیم در سرتاسر ایران ساختمونهای مشابه زیادی میبینیم که این شکلی هستند- فرضیات دیگری هم بقعه جبلیه به سلجوقیان نسبت می‌دن و بعضی هم معتقدند که در زمان حمله مغولان به ایران پرستشگاه بودایی (استوپا یا همان تپه‌ای که بر روی گورهای بودایی می‌ساختند و در آئین بودا محل پرستش است) بوده. و نهایتاً گبرها هم گفتند مال ما بوده و به همین دلیل بعضیها به این بنا "گنبد گبری" هم میگن.
گنبد جبلیه هشت ضلعیه. داخل دیوارها قبلا باز بودند که بعدها (گویا برای افزایش استحکام) داخل دیوارها رو پر کردند و بستند. گنبد آجری هست و به نظر می‌رسه روی دیوارها قبلا تزئین و گچبری داشته که قسمت‌های بالایی خراب شدند و قسمت‌های پایینی رو خراب کردند.
در صد سال گذشته چندین زله مهیب در کرمان اتفاق افتاده، اما این گنبد آسیب ندیده و جان سالم به در برده. به همین دلیل محلی‌ها معتقدند که در قدیم در ساخت ملات این بقعه شیر شتر ریخته‌اند که باعث استحکام بنا و دیوارها شده است.
مهمتر اینکه چون به جز گنبد در ساخت کل بنا از سنگ استفاده شده، به این اثر جبلیه یا سنگی گفته میشود.
قلعه دختر و قلعه اردشیر
در قسمت‌های شرقی کرمان بقایای دوتا قلعه رو میبینیم. قلعه دختر و قلعه اردشیر
در ابتدا این توضیح رو بدم که قدیما قلعه‌ها به دو منظور و دو شیوه ساخته می‌شدند. معمولا اگر قلعه در منطقه آباد و شهری-روستایی ساخته می‌شده، محل ست بوده که یا کل سکنه و یا فقط حاکمان منطقه در اون قلعه زندگی می‌کردند. اگر هم قلعه در بافت کوهستانی ساخته می‌شد، معمولا اهداف نظامی و دفاعی داشته.
دوتا قلعه بصورت مجزای از هم قرار گرفتند. قلعه‌ای که روی ارتفاع بالاتری قرار گرفته و "قلعه کوه" هم نامیده میشود پس از فتح اردشیر ساسانی ساخته شده و "قلعه اردشیر" خطاب می‌شه. . قلعه دوم که بر روی تپه کوتاه‌تری واقع شده و "قلعه دختر" خطاب می‌شه. گویا قلعه دختر در دوران باستان آتشکده بوده و اطراف قلعه هم جوی آب و زمین‌های حاصلخیز بوده و از آنجا که الهه آب و باروری "آناهیتا" نام داشته این قلعه هم به همین نام یاد می‌شده است.
قدمت این اثر تاریخی حدوداً سه هزار ساله است و به 220 پیش از میلاد مسیح برمیگرده. پیشتر درباره گواشیر و کارمانیا توضیح دادم. گویا قلعه دختر مرکز ولایت کرمان یا همان کارمانیا بوده.
یک قصه هم بگم که اینگونه در تاریخ روایت شده اردشیر بابکان که اولین شاه سلسله ساسانی بود (گویا پسر بابک و نوه ساسان) در نبرد دشت هرمزدگان - در استان خوزستان امروزی و در نزدیکی شوشتر- اردوان پنجم که آخرین شاه اشکانی بود رو شکست داد و سلسله ساسانی رو بنیانگذاری کرد. دوستمون نهایتا بعد از اینکه شورش‌های فارس رو سرکوب کرد، به سمت کرمان حرکت کرد و با شکست دادن حاکم وقت کرمان، این شهر رو هم از اشکانیان پاک کرد و گل پسر خودش رو حاکم کرمان کرد و گفته می‌شه این قلعه‌ها هم در همون زمان ساخته شده‌اند.
و اما اتفاقی که در حال حاضر افتاده اینه که متاسفانه این آثار سه هزار ساله به حال خودشون رها شدند و هیچ ثبت یا حریم باستان شناسی برای اونها تعیین نشده. تابلویی نمی‌بینید و مسیر حرکت مشخص نیست. مهمتر اینکه سال‌ها قبل در بخشی از قلعه دکل مخابراتی نصب کردند! عزیزان فعال در میراث فرهنگی هم با افتخاااااااار اعلام می‌کنند که هر آنچه در خصوص این قلعه‌ها نقل می‌کنیم صرفاً حدس و گمان است، چرا که تا کنون هیچگونه مطالعه باستان‌شناسی روی این تپه‌ها انجام نشده است. لذا همان الهه باد و آب معرفت به خرج می‌دهند و کمتر فرسایش می‌دهند.
ادامه دارد .
- سفرنامه کرمان، بخش اول (تاریخ کرمان)
- سفرنامه کرمان، بخش دوم (مجموعه گنجعلی خان)
- سفرنامه کرمان، بخش سوم (گنجعلی خان)
- سفرنامه کرمان، بخش چهارم
- سفرنامه کرمان - بخش پنجم - سوغات کرمان
معرفی معماری باغ ایرانی (Persian garden)
سفرنامه کرمان، بخش هفتم (آتشکده *آدریان* زرتشتیان کرمان، موزه مردم شناسی - 1)
قلعه ,هم ,رو ,بوده ,کرمان ,گنبد ,و قلعه ,بوده و ,کرمان، بخش ,قلعه دختر ,سفرنامه کرمان، ,کرمان سفرنامه کرمان،
درباره این سایت